Schakelmomenten trigger voor snoepen en eetbuien. Maar het kan anders.

Hoe kan het dat je soms zomaar uit het niets een eetbui krijgt? Dat de drang plots onvermijdbaar groot is? Onderweg van werk naar huis, na een supergezellige avond met vrienden, als de kinderen net in bed liggen of direct als je partner het huis verlaat? De eetbuidrang die dan ontstaat, heeft te maken met wat ik schakelmomenten noem.

Wat zit hierachter en hoe kun je die schakelmomenten gebruiken om eetbuien te voorkomen?

“Heb ik net een topavond gehad met vrienden, kom ik thuis, krijg ik toch een eetbui. Ik snap er niks van. Je zou toch zeggen dat dat na zo’n leuke avond niet hoeft?”

“Zodra mijn man gaat douchen, denk ik gelijk aan eten Dat is toch niet normaal?”.

“Op mijn werk is er nog niets aan de hand, maar als ik naar huis rijd, denk ik al aan wat ik allemaal zou kunnen eten”.

“Het moment na het avondeten is voor mij het ingewikkeldst. Ik heb dan echt genoeg gegeten, maar tijdens het opruimen van de keuken, begin ik toch te snaaien. En als ik eenmaal bezig ben, kan het de hele avond doorgaan”.

Allereerst is het natuurlijk mega-irritant dat je op die schakelmomenten eetbuidrang krijgt. Zeker als je het gevoel hebt dat die drang onvermijdelijk is. Maar gelukkig is er wat aan te doen als je door krijgt wat jouw schakelmomenten zijn.

Wat zijn schakelmomenten?

Schakelmomenten zijn een soort overgangsgebieden. Het zijn die momenten waarop je van de ene situatie naar een andere situatie overstapt. Bijvoorbeeld:

• Van een drukke werkdag weer naar huis (maar ook ’s ochtends van huis naar werk).
• Van een lesuur op school naar een (plotseling) tussenuur.
• Van de hele dag gefocust werken, naar een oningevulde avond.
• Van de ene afspraak naar een andere afspraak.
• Van een intensieve werk- of studieklus naar even niets of een moment van verveling.
• Van een energie slurpende dag bij je (schoon)ouders weer naar je eigen huis.
• Van een feest met veel mensen naar alleen thuis zijn (of andersom).
• Van het drukke avondritueel met kinderen, naar rust op de bank.
• Van ’s ochtends in alle haast opstarten naar op je werkplek/school zijn.
• Van rustig even je mail doornemen naar een klus waar je geen zin in hebt of tegenop ziet.
• Van spanning naar ontspanning.
• Van hollen naar stilstaan.
• Van de ene emotie in de andere
• Etc.

De onrust van schakelmomenten roept eetbuidrang op

Schakelmomenten zijn dus die momenten dat je van de ene situatie in de andere terecht komt. Met alles wat daarbij hoort: andere mensen, andere sfeer, andere verwachtingen, andere gedachtes, andere gevoelens, andere verplichtingen of eisen, andere omgeving, etc. Er verandert dus nogal wat op zo’n schakelmoment. Logisch dat dat impact op je heeft. Bewust of onbewust.

Iedere verandering vergt schakelen en dat schakelen gaat niet altijd vanzelf. Zeker niet als je, misschien zonder dat je dat wist van jezelf, gevoelig bent voor veranderingen. Dan kun je zomaar enorm onrustig worden, zonder dat je begrijpt dat het door een schakelmoment komt.

En laat eten (zeker vet en zoet eten) nu heel goed helpen om die onrust op dat moment te tackelen en te verdoven. Zeker als eetbuien door de tijd heen een vanzelfsprekende oplossing zijn geworden bij onrust. Logisch dus dat je systeem ook bij onrustige schakelmomenten graag een ‘eetbuigedachte’ in jouw hoofd plant. Als snelle oplossing bij onrust. En als die gedachte eenmaal in je hoofd zit, roept dat ook een instinctmatige,  fysieke eetbehoefte op (je lichaam maakt direct speeksel aan en je maag bereidt zich voor op eten). Dat is wat er eigenlijk gebeurt en dat is waarom op die schakelmomenten eetbuien om de hoek komen kijken.

Oplossing: gebruik je schakelmomenten om te schakelen

Wat kun je nu doen om eetbuien op de schakelmomenten te voorkomen.

1. Sta stil bij jouw schakelmomenten

Denk allereerst eens na over welke schakelmomenten je kunt verwachten in jouw leven. Dat kun je in z’n algemeenheid doen, maar je kunt ook iedere dag of ieder moment even vooruit kijken welke schakelmomenten je verwacht.

2. Bereid je voor op schakelmomenten

Als je eenmaal weet welke schakelmomenten je verwacht, kun je je voorbereiden.

• Door te realiseren en accepteren dat schakelmomenten er zijn en dat die mogelijk onrust geven.
• Door te kijken hoe je nu omgaat met jouw schakelmomenten en wat je wel en niet bevalt daaraan. Ben je je er bewust van? Negeer je ze? Dender je maar door? Gebruik je ze om te schakelen?
• Bepaal welke schakelmomenten je het meest in de weg zitten en welke je als eerste wilt oplossen. Bijvoorbeeld: welke komt het meest voor, welke resulteert vaak in eetbuien?

3. Maak bewust gebruik van je schakelmomenten

Bedenk hoe jij het schakelen van de ene naar de andere situatie gemakkelijker en met meer rust zou kunnen laten verlopen. Ik geef een paar voorbeelden hoe je zo’n schakelmoment zou kunnen benutten.

Rond je werk af op je werk zodat je het daarna los kunt laten

Plan bijvoorbeeld een uur voor vertrek (zet een timer of plan dit in je agenda) geen afspraken meer en gebruik die tijd om de laatste dingen af te ronden (zodat je daar niet ’s avonds nog over hoeft te piekeren) en alvast even vooruit te kijken naar de dag van morgen (plan alvast dingen in je agenda).

Besef bewust dat je de ene situatie achterlaat en in een schakelmoment komt

“O ja, even schakelen”.

Gebruik reistijd om te schakelen

• Maak van de autorit een moment voor jezelf (in plaats van telefoontjes af te handelen). Luister naar je favoriete muziek, ervaar de stilte of voel eens bewust hoe je ademhaling in- en uit gaat.
• Kijk tijdens het fietsen om je heen of voel je lichaam in plaats van als een bezetene te trappen en in gedachten nog bij werk, een uitstapje of thuis te zijn.
• Neem voldoende tijd om van de ene plek naar de andere te gaan. Dat scheelt een hoop onrust.
• Reis je met het openbaar vervoer, dan is een boek lezen, muziek luisteren of naar buiten kijken vaak rustgevender dan social media afstruinen.

Neem de tijd om thuis te landen

Soms staat het thuisfront al vol enthousiasme op je te wachten en wil dat je gelijk volop meedraait (kinderen die aandacht willen, je partner die zijn of haar verhaal kwijt wil, de boodschappen die nog gedaan of uitgepakt moeten worden of het eten dat gemaakt moet worden). Dit kan je dan zomaar overspoelen, waardoor je overstresst raakt.

Maak er een goede gewoonte van niet alleen het thuisfront serieus te nemen, maar vooral jezelf. Allereerst door te blijven ademen (je zou het zo maar vergeten). Maar ook door je bijvoorbeeld eerst om te kleden bij thuiskomst (met rust en aandacht en neem eventueel ook een paar minuten de tijd om te zitten of mediteren), even met een kop thee of de krant te gaan zitten voordat je in actie komt of iets anders te doen waardoor je rustig kunt landen voordat je aan de slag gaat.

Rol langzaam uit

Overdag zijn we vaak enorm druk met van alles en nog wat en dat loopt vaak nog wel door totdat de avondmaaltijd is afgerond en de noodzakelijke klussen zijn geklaard. Daarna zou je wel willen ontspannen, maar dat lukt dan niet. Het lijkt wel of je nog zit te stuiteren op de bank. Niet zo gek. Want als je de hele dag in de vijfde versnelling doordendert is het niet zo gek dat je niet direct terug kunt schakelen naar de eerste versnelling of parkeerstand. Realiseer je dat je langzaam, rustig uit moet rijden en dat terugschakelen beter werkt dan een noodstop maken. Dus probeer de klussen die je op de avond nog moet doen in een lagere versnelling te doen. Op je gemak, met aandacht en één voor één. Dan is daarna de overgang naar rust niet zo groot meer.

Samen is anders dan alleen

Zodra je samen bent, richt je je, vaak onbewust, op elkaar. Je bent dan samen verantwoordelijk voor het geheel. Als je alleen bent, moet je opeens weer zelf nadenken en verantwoordelijkheid nemen of kun je juist weer dingen doen die je niet in het openbaar zou doen. Het is dus niet zo raar, dat je van slag raakt als je opeens weer alleen bent. Of als je van alleen zijn in een groep duikt. Je bewust zijn van de verschillen tussen alleen of samen, helpt al bij het schakelen. Je kunt je dan ook voorbereiden op zo’n schakelmoment. De tip hieronder helpt bij het weer rust krijgen.

Neem de tijd om te voelen

Vaak merk je pas na een situatie dat iets je enorm veel energie heeft gekost of komen er achteraf pas gevoelens los. Neem de tijd om deze gevoelens op te merken en te voelen in je lijf. Je zult merken dat er dan zowel rust in je lijf als in je hoofd komt. Vaak is het, na een intense situatie, trouwens gemakkelijker om dit te doen tijdens een wandeling of een ‘gedachteloos’ doe-klusje als een wasje vouwen.

Kom (terug) in je lijf 

Op schakelmomenten zit je vaak meer in je hoofd dan in je lijf. Je piekert nog over de situatie waar je uitkomt of bent in je hoofd al hard bezig met waar je naar toe gaat. Vaak ben je totaal niet in het hier en nu. Je lijf kan je helpen op die momenten om weer in het hier en nu te komen en in je lichaam. Zodat je tot rust komt en weer helderder wordt. Doe wat lichaamsoefeningen (rekken, strekken, yoga, schouders bewegen, je lichaam bekloppen, stampen met je voeten, etc.), voel hoe bij het ademhalen je buik, rug, borst beweegt of voel eens hoe je staat of zit (voel je voeten op de grond, je billen/benen/rug in de stoel, etc.).

Bedenk hoe jij je schakelmomenten handig kunt gebruiken

Dit waren maar een paar voorbeelden. Denk eens na over hoe jij jouw schakelmomenten handig zou kunnen gebruiken of kijk of vraag eens hoe andere mensen hiermee omgaan.

Ik ben benieuwd hoe bewustwording van ‘schakelmomenten’ je gaan helpen om gemakkelijker de overgang te maken van de ene naar de andere situatie. In mijn praktijk merk ik keer op keer dat mensen als ze hier mee aan de slag gaan, veel meer rust ervaren en dat het aantal eetbuien door schakelmomenten drastisch afneemt.

Gerelateerde blogs

• Oh, daarom is vet en zoet eten zo troostrijk.
• Een eetbui is als een dreinend kind.
• Onrust en emoties grootste trigger voor eetbuien.
• Waarom het zo moeilijk is om niet te snoepen en te snaaien aan het einde van de dag
• Hoe doorbreek ik mijn obsessie met eten?
• Zie een eetbui als een waarschuwende kanarie.

Dit blog verscheen eerder in juni 2018 en is bijgewerkt op 1 maart 2024.

Deel hoe jij omgaat met schakelmomenten

 Ik ben benieuwd hoe dat voor jou werkt. Leuk als je je ervaringen deelt.