Sociale druk op eten lastig? Zeker als je een eetstoornis hebt! 5 tips om hiermee om te gaan.

Eten vanuit sociale druk. Je kent het waarschijnlijk wel.

“Doe niet zo ongezellig. Je neemt toch wel een taartje?”

“Ach, dat kun je toch wel hebben? Je bent zo slank!”

“Lekker hè? Heb ik vanmiddag speciaal voor jou gemaakt”

“Zou je dat nu wel doen? Je bent toch aan het afvallen?”

“Ga je nu al weg? Maar ik had nog soep, toastjes, hartige taart, …..”

Fijn die opmerkingen. Knappe
man of vrouw, die dan nog iets anders doet dan gesuggereerd wordt. Sociale druk rondom eten is een van de lastigste dingen die er zijn. Gewoon al. Voor iedereen. Laat staan als je een eetstoornis hebt. Hoe ga je om met sociale druk? 

Waar komt sociale druk op eten vandaan?

Verwachtingen

Allereerst heeft sociale druk te maken met verwachtingen. Je bent jarig, geeft een feestje of etentje en je wilt graag dat je gasten het naar hun zin hebben. Je bereidt het goed voor, haalt of maakt lekker hapjes en hoopt dat je gasten daarvan genieten. Als iemand geen hapjes neemt of maar minimaal, dan past dat niet bij het gezellige plaatje dat je in je hoofd had van een feestje. Of je gaat aan jezelf twijfelen of je het wel goed gedaan hebt. En dan is een opmerking snel gemaakt richting degene die niets eet.

Andersom werkt het ook zo. Je kent de verwachtingen, je weet dat de gastheer of gastvrouw zich uitgesloofd heeft om lekkere dingen op tafel te zetten en dan speel je liever het spel mee. Of je nu zin hebt of niet, natuurlijk neem je de hapjes om de ander maar niet voor het hoofd te stoten. Dat je daarbij jezelf vergeet, neem je maar voor lief. Onder invloed van sociale druk.

Spiegel

Daarnaast is wat andere mensen wel of niet eten vaak een spiegel voor een ander. Zit je net een heel groot stuk taart te verorberen, staat er naast je iemand die het alleen bij een Spa’tje of een kop thee houdt en de taart zelfs niet aanraakt. En die persoon is ook nog dunner dan jij. Of je had eigenlijk ook al geen zin in al die hapjes die er staan, maar neemt toch maar wat, want anders is de gastvrouw zo sneu. En dan zie je die vriendin die helemaal niets neemt. Of je wilt wel wat nemen, hebt enorme zin in iets lekkers, maar de mensen om je heen pakken niets. Je spiegelt je aan het gedrag van anderen. Je voelt je minder of meer dan een ander. Klopt er iets niet naar je gevoel, dan ga je vaak snel iets zeggen over het gedrag van anderen. Waarom ze niet ook wat nemen of juist waarom wel. De sociale druk loopt op.

Groepsgevoel

Een andere vorm van verwachtingen is het groepsgevoel. Het gevoel van erbij willen horen. Het kuddegedrag. Bij een feestje hoort taart, bij een borrel horen hapjes, bij een etentje hoort alles eten wat er op tafel komt. Doe je dat niet, dan valt dat op en val je buiten de groep. Soms denk je dat zelf alleen maar, soms voel je dat en soms laten mensen je dat ook haarfijn weten. Niet meedoen, zorgt voor ongemakkelijke gevoelens in de groep en bij jezelf. Je wilt natuurlijk niets liever dan gewoon deel uitmaken van de groep, geaccepteerd worden, net zijn zoals ieder ander. Wat je absoluut niet wilt is afgewezen worden. Dus pas je je aan en voeg je jezelf naar de normen en waarden van de groep: de hapjes en drankjes nuttigen die op tafel komen. Gezwicht voor de sociale druk.

Sociale druk op eten helemaal lastig met een eetstoornis.

Iedereen is gevoelig voor sociale druk. Vraag het maar eens om je heen. Heel veel mensen vinden het lastig om “nee” te zeggen tegen hapjes die hen aangeboden worden. Eten soms tegen wil en dank op wat hen voorgezet wordt. Zonder na te denken, gewoon omdat het erbij hoort.

Heb je een eetstoornis dan zijn deze situaties nog ingewikkelder. Er staat allerlei (trigger)voedsel in grote hoeveelheden op tafel. Je hebt je eetpatroon vaak al afgestemd op deze bijzondere situatie door niet of minder te eten deze dag of week. Als mensen in je omgeving weten dat je een eetstoornis hebt, weet je dat ze ook nog op je gaan letten. Dat in combinatie met de (verwachte) sociale druk, maakt dat je bij voorbaat al enorm tegen dit soort feestjes en partijen opziet. En dat je op de avond of dag zelf gespannen bent.

Wat kun je doen aan sociale druk rond eten? 5 tips

 1. Je kunt natuurlijk niet gaan

Tja, dat is wel een hele simpele. Je gaat gewoon niet en dan heb je al die trammelant niet. Maar ja, dan mis je ook de sociale contacten terwijl je zelf in je eentje zit te verpieteren thuis. Misschien dus niet de beste oplossing.

2. Accepteer het feit dat er sociale druk is

Sociale druk zal er altijd zijn. Probeer niet net te doen of het er niet is, probeer je er niet tegen te verzetten, wordt niet boos op andere mensen en om wat ze zeggen. Accepteer het gegeven van sociale druk en leer je eigen weg daarin te vinden.

3. Zorg dat je normaal hebt gegeten van tevoren

Heb je een eetstoornis, dan is je lichaam zeer gevoelig voor jouw grillen van soms wel eten, soms niet eten en eetbuien. Vooraf anticiperen op de hapjes ’s avonds door maaltijden die dag of week over te slaan, zet je lichaam op scherp en lokt eetbuien uit. Zelfs als je tijdens het feestje (bijna) geen hapjes neemt, krijg je achteraf of de dag daarna juist een eetbui. Zorg dus dat je je normale maaltijden eet die dag en week. Dan heeft je lichaam voldoende energie en jij voldoende kracht om te kiezen waar je werkelijk zin in heb.

4. Je mag zowel NEE als JA zeggen tegen eten

Je hoeft alleen iets te eten als je er werkelijk behoefte aan hebt. Omdat je honger hebt en je lichaam voeding nodig heeft of omdat je trek hebt in iets lekkers, de smaak wilt proeven.

Eten omdat een ander dat van je wil of verwacht, is er zo een in de categorie van JA-zeggen tegen de ander en daarbij NEE tegen jezelf. Heb je geen honger of smaak-trek, eet dan gewoon niets. Ik weiger rustig taart of hapjes als ik er geen zin in heb of geen honger of trek heb, maar schuif wel gezellig aan voor het gesprek. En ben ik heel benieuwd naar de smaak maar heb eigenlijk geen trek, dan besluit ik ook weleens alleen een ministukje taart te nemen (alleen voor de smaak) of zelfs van alle taarten een klein reepje (soort klein grand dessert bordje). En mocht ik daarna nog trek hebben, dan neem ik gerust nog een stuk.

5. Ga staan voor je keuzes

Blijf ook onder sociale druk dichtbij je zelf. Voel voor jezelf (aan signalen in je lichaam of door gedachtes en bewustzijn) wat jij zelf het liefste zou willen. En kom daar ook voor uit. Ga staan voor jezelf en wat je wilt. Jouw leven draait om jou. Jij hebt alle recht om jouw eigen keuzes te maken en daarvoor uit te komen. In het begin zal dit onwennig gaan en zullen anderen daarvan schrikken of er wat van zeggen. Maar hoe meer je het doet, hoe meer rust je zult ervaren in je lichaam en hoe meer je in je kracht komt te staan.

Ja zeggen tegen de ander of eten doe je dus alleen maar als dat ook past bij wat je zelf wilt. Volg je eigen koers. Zeg nee als je iets niet wilt en ja als je iets wel wilt. Mensen zullen er (diep in hun hart) respect voor hebben want heel veel mensen durven zelf ook niet precies te doen wat zij willen. Door wel te gaan staan voor wie jij bent en wat je wilt, geef je dus eigenlijk een mooi voorbeeld ook aan anderen. Of het nu gaat om eten of om andere onderwerpen.

Hoe ga jij om met sociale druk en eten? Deel je reactie.

Hoe ga jij om met sociale druk en eten? Deel de antwoorden op de volgende vragen:

• Welke situaties vind jij lastig?
• Welke tips heb jij al uitgeprobeerd en wat was het effect hiervan?
• Welke tips heb jij nog voor ons?