Wanneer ben je een emotie-eter? Ontdek welk type je bent.

Bij emotie-eten denken we vaak aan vrouwen zoals Bridget Jones die met liefdesverdriet op de bank een grote bak ijs verorberen bij een tranen trekkende film of serie. Of mannen die met bier, pizza en gebral vergetelheid zoeken. Lekker stereotype beelden. Maar kloppen ze ook? Wanneer ben je nu een emotie eter? Ontdek welke type je bent.

Emotie-eten wordt vaak niet herkend

Ik begeleidde al honderden mensen met eetbuien, maar het stereotype beeld van zo’n Bridget Jones achtig type die uit liefdesverdriet een literverpakking Ben & Jerry’s naar binnen werkt, wordt weinig herkend. Ook de term emotie-eten komt in gesprekken zelden spontaan naar boven. De meeste cliënten hebben zelfs géén last van eetbuien als ze hevig verdriet ervaren. Ze krijgen ze dan juist geen hap door hun keel.

Als we er echter dieper op ingaan, dan blijkt emotie-eten wel degelijk een flinke rol te spelen, maar op een hele andere manier dan de meeste mensen denken.

Emotie eten vóórkomt emoties en vervelende gevoelens

Wat in de praktijk blijkt is dat emotie-eten al ingezet wordt vóórdat emoties en lastige gevoelens te sterk worden. Het lijkt dus meer een preventieve maatregel die voorkomt dat je je al te rot gaat voelen. Logisch dus dat we emotie-eten vaak niet herkennen. We laten de emoties immers niet toe.

Ik deel graag wat ik de afgelopen jaren geleerd heb van mijn cliënten (en mezelf). Wat de bron is van emotie-eten, welke emoties we proberen te voorkomen, in welke situatie emotie-eten voorkomt en welke twee varianten emotie-eten er bestaan. Ik ben benieuwd in welke jij je het meest herkent.

Wat is de bron van emotie-eten?

Uit onderzoek blijkt de bron van emotie-eten te zitten in een combinatie van opvoeding en een bepaalde dopamine gevoeligheid. Het blijken vaak mensen te zijn die als kind negatieve reacties kregen op gedrag, emoties en slechte resultaten. Dit levert natuurlijk nare gevoelens op.

Dopamine, het beloningshormoon waar we ons prettig van gaan voelen, zorgt dat vervelende gevoelens naar de achtergrond verdwijnen. Vooral bij het eten van vet, zoet en zout (denk aan karamel-zeezout), maakt ons lichaam meer dopamine aan. Ook worden we van jongs af aan getroost en beloont met eten. Niet zo raar dus dat eten en emoties aan elkaar gekoppeld raken.

De huidige tijd waarin minder sociale cohesie en meer druk op succes, maakt bovendien dat we niet zo snel zullen laten zien dat we kwetsbaar zijn. En zo blijf je alleen met je gevoelens zitten en blijkt eten de vriend waar je wél altijd terecht kunt.

Welke emoties willen we voorkomen met emotie-eten?

Dat is natuurlijk een interessante vraag, maar ik zou eerder zeggen welke emoties niet? Op fijne emoties na. We zouden onszelf het liefst altijd tevreden en gelukkig voelen. Dan kun je genieten en hoef je verder niets.

Als lastige emoties zoals angst, verdriet en boosheid echter de kop op steken, dan is het een ander verhaal. Die knagen en vragen. Die laten ons somber of incapabel voelen. Veroorzaken stress of juist moedeloosheid. Dan moeten we op onderzoek wat er is, gaan piekeren of ons zorgen maken. Of moeten iets veranderen aan onze gewoontes of in ons leven. Gedoe dus. Vandaar dat we die lastige gevoelens het liefst willen voorkomen. Door te eten bijvoorbeeld. Of hard te werken en afleiding te zoeken. Niet dat dat iets oplost, maar dan hoeven we even niet te voelen.

Kortom, met emotie-eten proberen we allerlei lastige emoties te voorkomen, vermijden, ontladen of dempen.

Wanneer komt emotie-eten voor?

Hieronder een lijst van situaties waarin emotie-eten vaak voorkomt. Of misschien beter gezegd: situaties waarin of waarna we willen voorkomen te voelen wat we werkelijk voelen. Ik denk dat je wel wat situaties herkent.

• Als het druk en stressvol is en er moeten dingen af.
• Of juist daarna als je weer tot stilstand komt.
• Als je in een piekermodus belandt en er niet meer uitkomt.
• Als je (onverwachts) oningevulde tijd hebt: weekend, ’s avonds of als afspraken uitvallen.
• Als je terug- of thuiskomt van een energie slurpende afspraak of bijeenkomst.
• Als je je verveelt of nergens zin in hebt.
• Als je geen zin hebt of opziet tegen een bepaalde klus of taak.
• Als je onzeker bent in gezelschap of weinig aansluiting hebt op een feestje.
• Als je te moe of overprikkeld bent en niets meer kunt of wilt.
• Op schakelmomenten.
• Als kleding niet past of de weegschaal niet je wensgetal aangeeft.
• Als je (weet dat je straks) alleen thuis bent.
• Als je je alleen of eenzaam voelt.
• Als je onflatteuze foto’s of spiegelbeelden van jezelf ziet.
• Als er iets mislukt of je hebt iets niet goed (genoeg) gedaan.
• Bij stress, spanning, zenuwachtigheid rondom werk of studie.
• Als het niet gelukt is je aan je eigen afspraken te houden (qua eten, sporten, takenlijst).
• Als je je gaat vergelijken met anderen die je slanker, mooier, slimmer vindt.
• Als er over je grenzen wordt gegaan.
• Als je zo’n dag hebt dat je met je ziel onder je arm loopt, chagrijnig bent of een onbestemd ongelukkig gevoel hebt.

Er zijn twee varianten emotie-eten: AAN of UIT. Welke herken jij?

Ik ontdekte dat als het gaat om emotie-eten, er twee hoofdtypes blijken te zijn: de AAN-variant en de UIT-variant. De AAN-variant is een onrustige, drukke variant waarbij je continu het gevoel hebt dat je AAN staat. Bij de UIT-variant lijk je meer in een soort afwezig automatisme te zitten. Beide varianten kennen andere gedachtes, lichamelijke gevoelens, gewoontes en eetgedrag. Ik ben benieuwd wat jij herkent. Mogelijk ken je ook beide varianten. Ze kunnen namelijk op verschillende momenten voorkomen.

Waaraan merk je dat de AAN-variant emotie-eten actief is?

Als de AAN-variant actief is, merk je dat aan een onrustig gevoel in je lichaam. Je voelt je alert, gespannen, opgewonden, rusteloos. Soms ook paniekerig of angstig. Vaak heb je een overactief hoofd met piekergedachtes, scenario’s die door je hoofd schieten en allerlei dingen die snel en perfect moeten. Je moet continu nuttig bezig zijn, hebt enorme to-do-lijsten en vaak een volle agenda. Stil zitten is er niet bij.

Qua eetgedrag merk je bij de AAN-variant dat je snel en onrustig eet en eetbuien hebt. Soms zelfs staand of tussendoor. Of dat je je (daarnaast) juist heel strikt aan perfecte eet- en sportregels moet houden. Anders ben je af.

.

Waaraan merk je dat de UIT-variant emotie-eten actief is?

De UIT-variant heeft andere kenmerken. Bij deze variant merk je juist dat je je lusteloos, moe, verdoofd, zwaar en leeg voelt. Vaak ben je het contact met je lichaam kwijt, kunt niet helder meer denken en voelt je somber, moedeloos en eenzaam. Vanuit dit gevoel krijgen we vanzelf de gedachte dat het een verpeste of verloren dag is en dat het nu toch niet meer uitmaakt wat we eten.

Als de UIT-variant er is, trekken we ons terug met lekker eten. We vermijden sociaal contact, zeggen afspraken af, worden stil. We zijn er even niet. Eten gebeurt dan in een roes en biedt even troost, demping, verzachting en een vulling van onze leegte. Dit gebeurt vaak in combinatie met binge watchen, scrollen door social media of online shoppen.

De UIT-variant ontstaat overigens opvallend vaak nadat je te lang AAN hebt gestaan.

In welke variant emotie-eten herken jij jezelf? De AAN- of de UIT-variant? Of beide?

Heb je andere eetvoorkeuren bij de AAN-variant dan bij de UIT-variant?

Tja, hier had ik graag antwoord op gegeven. Maar ik weet het nog niet. Ik vermoed zelf wel dat er bij de AAN-variant andere eetvoorkeuren zijn dan bij de UIT-variant van emotie-eten. Zo at ik zelf in de AAN-modus eerder knapperige dingen als chips en koekjes (als ontlading van frustratie en prikkels). In de UIT-modus at ik eerder zachte, zoete dingen als zachte , zoete drop, marsen en marshmallows (verdovend, troostend). Ik ben benieuwd wat jouw eetvoorkeuren zijn.

Wat kun je doen om emotie-eten te stoppen

Mocht je op zoek zijn naar tips en manieren om te stoppen met emotie-eten, dan vind je in onderstaande blogs verschillende tips.

• Emotie en onrust, grootste trigger eetbuien.
• Onrust, emoties? Ga aan de wandel.
• Wat er ook gebeurt, blijf ademen.
• Oh, daarom is vet en zoet eten zo troostrijk
• Schakelmomenten trigger voor snoepen en eetbuien. Maar het kan anders.
• Hoe doorbreek ik mijn obsessie voor eten?

Ik ben zo benieuwd naar jouw ervaring met emotie-eten? Leuk als je deze deelt

Ik zou het super leuk vinden als deelt wat jouw ervaring is met emotie-eten, welke variant je herkent en natuurlijk wat het eten is dat jij dan gebruikt.